Yasmina, 5 verzorging, BSO
Wat is nu dat ronde dingetje rond het hoofd van heilige X of engel Y ? Het is een vraag die regelmatig gesteld wordt. Je ziet deze ronde schijven of ringen inderdaad telkens weer terug bij heiligenbeelden of -schilderijen. “Natuurlijk zijn dit niet zomaar rondjes of ringetjes, maar gaat het over wat we in christelijke traditie een aureool of ook wel nimbus noemen. Misschien heb je er ook al wel over gehoord met de Engelse benaming ‘halo’ (nu weet je meteen waar dat liedje van Beyonce met de gelijknamige titel over gaat).
Het is niet toevallig dat we deze telkens weer zien terugkomen bij heiligen of engelen, want de aureool is net een symbool van de heiligheid of goddelijkheid. Het maakt ons dus duidelijk dat de persoon die in een beeld of op een prent wordt uitgebeeld “heilig” is. Vooral in de Middeleeuwen was dit handig. Heel wat mensen konden in die tijd nog niet lezen, maar door de aanwezigheid van een aureool wist men dan toch dat het over een heilige ging.
De aureool is trouwens niet typisch christelijk, want ook ik andere levensbeschouwingen worden aureolen al dan niet in een andere vorm gebruikt om het goddelijke karakter van personen, wezens of goden te benadrukken. Zo komt het terug bij de Romeinse god Mithras, maar ook in het hindoeïsme en in afbeeldingen van profeten in sommige stromingen van de islam.
In de christelijke traditie verschijnt de aureool zelfs pas vanaf de 5de eeuw. Oorspronkelijk werd hij enkel bij God en de engelen gebruikt, pas later worden ook apostelen en andere heiligen met een aureool afgebeeld. Meestal gebeurt dit in de vorm van een cirkel die achter of boven het hoofd zichtbaar is, maar ook andere vormen werden in de loop van de geschiedenis gebruikt. Zo zal God de Vader bijvoorbeeld vaak worden afgebeeld met een driehoekige aureool als symbool voor de Heilige Drievuldigheid.
Het is dus vooral een toevoeging van de kunstenaar die de heilige afbeeldt die ons iets wil duidelijk maken over de staat van de persoon in kwestie, veel eerder dan dat heiligen in werkelijkheid een aureool zouden hebben zweven boven hun hoofd. Toch is deze lichtkrans misschien niet helemaal uit de lucht gegrepen. Heel wat mensen die Maria zagen verschijnen, spreken immers van een licht dat van haar uit ging. Op de prent hieronder lijkt Maria bijvoorbeeld licht uit te stralen. De manier waarop Maria hier wordt afgebeeld is gebaseerd op een fragment uit de Bijbel dat je terugvindt in de openbaring van Johannes dat hoodstuk 12 vers 1:
“Er verscheen in de hemel een indrukwekkend teken: een vrouw,
bekleed met de zon, met de maan onder haar voeten en een krans van twaalf sterren op haar hoofd.”
Ook over andere heiligen lezen in het boek wijsheid hoofdstuk 5,15-16 het volgende :
” Maar de rechtvaardigen leven tot in eeuwigheid; de Heer zorgt voor hun loon, de Allerhoogste waakt over hun lot. Daarom ontvangen zij een schitterende kroon en een sierlijke diadeem uit de hand van de Heer…”
Wel gaat het misschien wat ver om uit deze twee citaten te concluderen dat we in werkelijkheid een echte aureool zullen krijgen wanneer we in de hemel komen. De citaten zijn waarschijnlijk vooral symbolisch te interpreteren. De aureolen in de kunst willen vooral benadrukken dat de heiligen een deel van het goddelijke licht reflecteren in de manier waarop ze geleefd hebben. Net zoals elke lamp gemaakt is om licht te geven, is elke mens geschapen om door het Goddelijke Licht bevangen te worden en het door te geven. Onze hoofdbekommernis moet dus niet zijn hoe een heilige er uit ziet, maar hoe we er één moeten worden.
meneergodsdienst 